سیستم تهویه مطبوع از تجهیزات مهم و پراهمیت در سازه‌های ساختمانی بوده و به ساختن فضایی دلنشین و مطلوب برای ساکنین کمک می‌کند.
فن کویل و داکت اسپلیت دو نمونه از رایج‌ترین سیستم‌های حرارتی و برودتی در تأسیسات ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری است. در این مقاله، شما را با این دو سیستم آشنا کرده و به تفاوت فن کویل و داکت اسپلیت می‌پردازیم.
آشنایی با دستگاه فن کویل
به طور کلی، فن کویل یک مبدل حرارتی چندمنظوره بوده که در فصول سرد سال، هوای محیط را گرم و در فصول گرم سال، هوای محیط را خنک و مطلوب می‌کند. فن کویل با کمک حرکت آب سرد و گرم در داخل کویل‌ها (لوله‌های مسی با حالت مارپیچ) کار کرده و هوای مطلوب را مستقیماً وارد فضای محیط خانه یا محل کار شما می‌کند.
در فصول گرم سال که فن کویل شما به آب سرد نیاز دارد، این آب سرد از یک چیلر تراکمی تأمین شده که یک اواپراتور پوسته لوله‌ای است. همچنین، در فصول سرد سال که فن کویل به آب گرم نیاز دارد، این آب گرم از بویلری که در موتورخانه وجود دارد، تأمین می‌شود.
سیستم این فن به دو شکل طراحی می‌شود؛ حالت اول، فن دمنده است که به لابه‌لای کویل‌ها هوا می‌دمد و حالت دوم، فن مکنده است که هوای موجود در لابه‌لای کویل‌ها را می‌کشد. در ادامه این مقاله، به معرفی انواع فن کویل‌ها می‌پردازیم و تفاوت فن کویل با داکت اسپلیت را می‌گوییم.
انواع فن کویل
- فن کویل زمینی یا سقفی
- فن کویل کاستی
- فن کویل دیواری
- فن کویل کانالی
» فن کویل سقفی یا زمینی
فن کویل زمینی یا سقفی از نوع روکار بوده و پس از اتمام ساختمان، این فن را در هر قسمتی از محل می‌توان قرار داد. این فن به شیوه‌ای طراحی شده که هم می‌توانید آن را روی زمین به شکل عمودی قرار دهید و هم می‌توانید روی سقف آن را نصب کنید.
» فن کویل کاستی
فن کویل کاستی از نوع توکار بوده و باید در هنگام طراحی ساختمان، جای آن را مشخص کرد. این مدل فن کویل دارای ظرفیت بالایی در هوادهی است و شباهت زیادی با داکت اسپلیت کاستی دارد.
» فن کویل دیواری
فن کویل دیواری شباهت زیادی با یونیتهای کولر گازی داشته و معمولا با اسپلیت‌ها اشتباه گرفته می‌شود. از نوع ساختار طراحی، فن کویل دیواری ساده‌ترین و راحت‌ترین نوع طراحی را دارد و به دیوار نصب می‌شوند. ظاهر این کویل‌ها مانند یونیت داخلی کولر گازی است و فقط از نظر عملکرد با کولر گازی تفاوت دارد.
» فن کویل کانالی
فن کویل کانالی از نوع توکار بوده و به دلیل ظرفیت بالا در هوادهی و صدای زیادی که تولید می‌کند، در داخل کانال و سقف نصب می‌شوند. این مدل از فن کویل‌ها مناسب برای ساختمان‌های تجاری و اداری بوده و بهتر است برای ساختمان‌هایی که کاربری مسکونی دارند، استفاده نشود.
برای پوشش فن کویل کانالی از سقف کاذب استفاده شده و فن و کانال کشی‌های آن در زیر سقف کاذب قرار می‌گیرند. در نهایت، استفاده این فن کویل در راهروها و ورودی‌ها بسیار مناسب است تا با صدایی که تولید می‌کند، مزاحم بقیه نشود. البته این موضوع در تفاوت فن کویل با داکت اسپلیت قرار نگرفته، زیرا هر دو دارای صدای ناشی از کارکرد هستند.
اجزای مهم فن کویل‌ها
- موتور یا پمپ فن کویل
- کویل‌های گرمایشی یا سرمایشی
- فیلتر دارای قابلیت تعویض
- دمنده از جنس پلاستیک یا فلز
- سینی درین
- لوله درین
- کنترلر برق
- ترموستات (در برخی از فن کویل‌های زمینی وجود دارد.)
- قاب‌های فلزی و پلاستیکی برای فن کویل
مزایای فن کویل‌ها
- به دلیل ابعاد کوچکی که دارد، جایگزین مناسبی برای تجهیزات مرکزی تهویه هوا است و نیازی به فضای بزرگ ندارد.
- استفاده از فن کویل‌ها نیازی به کانال‌کشی ندارد و با لوله کشی و برق کشی خیلی ساده، قابل استفاده هستند.
- قابلیت کنترل برای تهویه را دارد. یعنی در قسمت‌هایی از ساختمان که افرادی در آن زندگی نمی‌کنند، می‌توانید تهویه هوا نکرده و فن کویل را خاموش کنید.
- فن کویل‌ها دمای مناسب را در محل توزیع می‌کنند.
- در تابستان و زمستان کاربرد داشته و در تابستان، باد خنک و در زمستان باد گرم را وارد محیط می‌کند.
معایب فن کویل‌ها
- موارد نگهداری و تعمیرات فن کویل‌ها نسبت به دیگر سیستم‌های حرارتی و برودتی بیشتر است.
- در تابستان فن کویل‌ها آب سرد می‌خواهند که یکی از معایب این سیستم است.
- فن کویل‌ها، هوای محیط را مطبوع کرده و دوباره همان هوا را وارد محیط می‌کنند. به عبارتی فقط باعث گردش هوا می‌شوند و برای تعویض هوای داخل محیط، نیاز به سیستم کمکی است.
داکت اسپلیت چیست؟
کولر گازی اسپلیت یا همان داکت اسپلیت از نوع توکار بوده و باعث می‌شود تا پنل تهویه مطبوع در دید نباشد. داکت اسپلیت از سیستم‌های تهویه مطبوع مرکزی پرکاربرد و پرمصرف بوده که برای مصرف کننده هیچ‌گونه دردسری ایجاد نمی‌کند. از این سیستم در ۱۲ ماه سال می‌توانید استفاده کنید و یک تفاوت فن کویل با داکت اسپلیت، در دید نبودن و توکار و مخفی بودن آن است.
نوع کارکرد داکت اسپلیت همانند کولرهای گازی بوده و از یک یونیت خارجی و داخل تشکیل شده است. یونیت خارجی همان کندانسور و یونیت داخلی همان اواپراتور است. طبق فرایند چگالش و تبرید هوا که برای اواپراتور این سیستم انجام می شود، سیستم دوگانه یونیت می‌تواند هوای گرم را برای فصول سرد و هوای سرد را برای فصول گرم فراهم کند.
از شباهت‌های داکت اسپلیت با فن کویل می‌توان به جذب هوا توسط دریچه‌ها و قرار دادن آنها در مجاورت لوله‌های سرد یا کویل‌های گرم اشاره کرد. در نهایت، داکت اسپلیت‌ها هم مانند کولرهای گازی دارای دو مدل اینورتر و معمولی هستند.
انواع داکت اسپلیت
- داکت اسپلیت سقفی
- داکت اسپلیت کانالی
- داکت اسپلیت کاستی
مزایای داکت اسپلیت
- هوای تازه همراه با اکسیژن بالا را از فضای بیرون به داخل محیط هدایت می‌کند.
- از دیگر مزایا، برگرداندن هوای داخل محیط به اواپراتور سیستم بوده که با هوای مخلوط شده و به محیط بازمی‌گردد.
- داکت اسپلیت‌ها قابلیت فیلتر کردن هوا را دارند.
- نسبت به دیگر سیستم‌های حرارتی و برودتی، قیمت مناسب‌تری دارد.
- داکت اسپلیت به دلیل مستقل کردن مصرف انرژی هر واحد، برای مصارف ساختمان‌های مسکونی بسیار مناسب است.
- در داکت اسپلیت‌ها یک کویل آب گرم تعبیه شده که در فصول سرد، آب را گرم کرده و فضای محیط را گرم می‌کند.
معایب داکت اسپلیت
- به دلیل متصل بودن همه داکت اسپلیت‌ها به یونیت داخلی، قابلیت تنظیم دما در هر اتاق وجود ندارد.
- همانند فن کویل‌ها، صدای بلند ناشی از کارکرد دارند.
تفاوت فن کویل با داکت اسپلیت
به طور کلی و از نظر نحوه کار، داکت اسپلیت دقیقاً مانند فن کویل عمل می‌کند و حتی از پنل‌های مانند هم استفاده می‌شود. ولی چند نکته ظریف که در مزایا و معایب این دو وجود دارد، است که باعث ایجاد تفاوت در آنها می‌شود.
اولین تفاوت، عامل گرما و سرما در فن کویل و داکت اسپلیت است. در داکت اسپلیت همانند کولر گازی برای گرم یا سرد کردن هوای تولید شده از گاز فریون استفاده شده ولی در فن کویل برای گرم یا سرد کردن هوا تولید شده از آب گرم یا سرد استفاده می‌شود.
تفاوت دیگر در نحوه عملکرد این دو است که برای استفاده کردن از فن کویل، بهتر است از یک دستگاه هواساز مرکزی مثل چیلر تراکمی، مینی چیلر یا چیلر جذبی کمک گرفته شود.
ولی برای استفاده از داکت اسپلیت‌ها نیازی به دستگاه کمکی نبوده و مثل کولر گازی با کمک کندانسور، خنک کردن گاز فریون را با فرایند تبرید انجام داده و هوا به سمت پنل داکت اسپلیت هدایت می‌شود.
برخی دیگر از تفاوت فن کویل با داکت اسپلیت شامل:
- عامل گرم و سرد شدن هوا در فن کویل آب و در داکت اسپلیت گاز فریون است.
- تعمیرات و سرویس کردن فن کویل به نسبت داکت اسپلیت راحت‌تر است.
- داکت اسپلیت دارای دو نوع اینورتر و معمولی بوده ولی فن کویل این دو نوع را ندارد.
- فن کویل‌ها نیاز به یک سیستم مرکزی مثل چیلر تراکمی یا چیلر جذبی در موتورخانه دارند ولی داکت اسپلیت‌ها به صورت مجزا در هر واحد قرار می‌گیرند و سیستم مرکزی ندارند.
- از مزایای فن کویل‌ها تنوع در مدل‌های آن است که به طور مثال فن کویل دیواری به راحتی نصب شده و نیازی به تغییرات در معماری ساختمان داشته و روکار هستند. ولی داکت اسپلیت‌ها همگی توکار بوده و باید بعد از نصب با سقف کاذب پوشیده شود.
- داکت اسپلیت‌ها بیش از ۱۵۰ متر مربع را برای سیستم گرمایش و سرمایش ساپورت نکرده ولی پوشش دهی فن کویل‌ها ربطی به اندازه محیط ندارد.
- داکت اسپلیت نیاز به کانال‌کشی‌های به نسبت پرهزینه دارد ولی فن کویل مخصوص در انواع روکار، نیازی به کانال‌کشی ندارد.
شباهت فن کویل با داکت اسپلیت
- هر دو با کمک دریچه‌های تعبیه شده، هوای اطراف را جذب می‌کنند.
- هر دو دارای مدل‌های مشابهی مثل سقفی، کانالی و کاستی هستند.
- هم داکت اسپلیت و هم فن کویل مناسب برای چهار فصل سال هستند.
- هر دو سیستم برای استفاده طولانی مدت بسیار مقرون به صرفه هستند.
نتیجه گیری
در این مقاله با دو نوع از پرکاربردترین و رایج‌ترین سیستم‌های تهویه مطبوع آشنا شدیم و به تفاوت فن کویل با داکت اسپلیت پرداختیم. با توجه به مطلب که در بالاتر گفته شد، هر یک از این سیستم‌های تهویه مطبوع، مزایا و معایب خاص خود را دارند و برای استفاده از آنها با نوع و محل کارکرد را در نظر گرفت.
بدون دیدگاه